Bulimia Nervoza Nedir ?
Bulimia Nervoza (BN), kendini tekrarlayan tıkınırcasına yeme ataklarının meydana geldiği, yeme davranışı üzerinde kontrol kaybı hissinin yaşandığı ve kişinin aşırı miktarda yemenin ortaya çıkarabileceği etkilerden kurtulmak için sağlıksız telafi edici tedbirlere başvurduğu bir yeme bozukluğu tipidir. Aşırı kalorilerden kurtulmak ve kilo almanın önüne geçmek için başvurulan sağlıksız telafi edici tedbirlerden bazıları şunlardır: Kusmak, aşırı diyet yapmak, idrar söktürücü ilaç kullanmak, oruç tutmak, yoğun egzersiz yapmak. BN’li kişilerde obsesif-kompulsiflik, sürekli olarak mükemmeliyetçilik, derin bir huzursuzluk veya memnuniyetsizlik hali görülür. Kişi, bedeninin ağırlığı ve şekli üzerinde zihinsel olarak aşırı bir uğraş halindedir. BN’li kişiler, yeme ataklarından sonra kısa süreli bir rahatlama yaşarlar ancak daha sonra aşırı yemenin yarattığı suçluluk duygusu nedeniyle sağlıksız telafi edici tedbirlere yönelirler. Ortaya çıkan depresif ruh hali ise yeni yeme ataklarını tetikler.
BN, en sık ergenlik döneminde veya ergenliğe yakın olan dönemde görülür.
Bulimia Nervozanın Tanı Kriterleri Nelerdir ?
– Kendini tekrarlayan tıkınırcasına yeme epizodlarının görülmesi. Bu dönemde aşağıdakilerden ikisi belirgindir:
1) İki saatlik bir süre gibi belirli bir süre içinde normalden çok daha fazla miktarda yiyecek tüketme.
2) Yeme epizodu sırasında yeme davranışını kontrol altında tutamama.
– Kilo almanın önüne geçmek için kendini kusmaya zorlamak, aşırı diyet yapmak, yoğun egzersiz yapmak, idrar söktürücü ilaç kullanmak gibi uygunsuz telafi edici davranışlara başvurma.
– Tıkınırcasına yeme ve uygunsuz telafi edici davranışların 3 ay süreyle haftada en az 1 kez meydana gelmesi.
– Benlik değerlendirmesi sırasında anlamsız bir şekilde vücut biçimden ve ağırlığından etkilenme.
– Anoreksiya nervoza epizodları sırasında bu bozukluğun ortaya çıkmaması.
Bulimia Nervoza Ne Zaman Başlar ?
BN, en sık ergenlik döneminde veya ergenliğe yakın olan dönemde görülür. En yaygın olarak 16-20 yaşları arasında başlar.
Bulimia Nervoza Yaygınlığı Nasıldır ?
2021’den önceki genel nüfusta yeme bozuklukları yaygınlığını güncellemek için yapılan bir çalışmaya göre BN’nin yaşam boyu yaygınlık oranı %0,63’tür.
Kimlerde Daha Sık Görülür ?
Kadınlardaki yaygınlık, erkeklere göre fazladır ve kadınların erkeklere göre yaşam boyu prevalansının oranı 3.2’dir. BN’nin Batı ülkelerindeki yaygınlığı, Asya ülkelerine kıyasla 7.3 kat fazladır.
Bulimia Nervoza Tedavisi Nasıldır ?
BN için mevcut olan tedavi yöntemlerinden biri antidepresan ilaçlarının kullanımıdır. Antidepresan ilaçları, tıkınırcasına yeme epizodları ve kusma davranışı gibi bazı klinik belirtileri azaltmaya yardımcı olabilmiştir ancak kişinin beden şekli ve ağırlığına olan takıntısına, aşırı diyet yapmasına yönelik tutumlarına etki edememiştir. Antidepresan ilaçlarının uzun vadeli etkisini araştıran çalışmalara göre ise, BN için yalnızca antidepresan kullanımı yetersizdir. Öte yandan psikoterapiler bir diğer tedavi yöntemidir. Bunlardan biri olan Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT)(LİNK), en çok desteklenen terapi yöntemidir. BDT’nin hedefi, bedenin şekli ve ağırlığıyla ilgili uygunsuz tutumların değiştirilmesi ve aşırı diyet yapmak gibi işlevsel olmayan davranışlardan normal yeme düzenine geçişin sağlanmasıdır. BDT, beden şekli ve ağırlığı konusundaki anormal tutumun şiddetini azaltmada etkili olmuştur. Kişilerarası Psikoterapi (KİPT)(LİNK), başka bir terapi yöntemidir. KİPT, kişinin kişilerarası ilişkilerini ele alarak bu alandaki sorunlara odaklanmaktadır. Tedavinin başlangıç aşamasında, yeme bozukluğunun başladığı dönemdeki kişilerarası ilişkilerin ayrıntılı olarak tartışılmasına yer verilir. Kişinin ilişkilerinde düzelme daha pozitif bir yaşantıya neden olmakta ve bu durum da yeme davranışına etki etmektedir. BDT ve KİPT farklı teknikleri kullanarak etkili olmuşlardır. Diyalektik Davranış Terapisi (DBT), bir diğer terapi yöntemidir. DBT’ye bakış açısına göre, BN’nin temel sorunu duygu düzensizliğidir. Hedef, kişinin bir duygunun ifadesini ve deneyimini düzenlemeye yardımcı olarak işlevsiz girişimlere olan bağımlılığını azaltmaktır. Kişiye öğretilen bazı stratejiler arasında duygu düzenleme becerileri, sıkıntı toleransı ve farkındalık yer alır. Başka bir terapi yöntemi ise, Psikanalitik Psikoterapidir. Bu terapi yöntemi, diğerlerine kıyasla çok daha uzun bir süreci kapsar. İki ila üç sene boyunca haftalık seanslar olarak verilir. BN semptomlarını tetikleyen bilinçdışı mekanizmaların açığa çıkarılması sağlanır.
Bulimia Nervoza Tedavi Aşamaları Nelerdir?
Tedavi 3 aşamadan oluşur. Birinci aşamada, BN ve BDT tedavisinin tanıtılması yer alır. İkinci aşamada, kaçınma davranışlarını azaltmaya yönelik uyumsuz bilişlerle başa çıkma ve davranışsal deneylere odaklanma becerileri ele alınır. Aşırı yemeye karşı koyabilmek için bilişsel ve davranışsal başa çıkma yöntemleri geliştirilir. Üçüncü aşamada ise, tedavinin etkisiyle gelinen iyi halin sürdürülebilmesi için stratejilere yer verilir.
Referanslar
Maner, F., Aydın, A. (2007). Bulimiya Nervozada Psikososyokültürel Etmenler. Düşünen Adam, 20(1), 25-37.
https://dusunenadamdergisi.org/storage/upload/pdfs/1587562415-en.pdf
Kaye, W. (2008). Neurobiology of anorexia and bulimia nervosa. Physiology & Behavior, 94(1), 121-135. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2007.11.037
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0031938407004635
Erol, A., Yazıcı, F. (1999). Bulimia Nervozada Tedavi. Klinik Psikiyatri, 2, 172-178.
https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_2_3_172_178.pdf
Barakat, S., Maguire, S. (2023). Accessibility of Psychological Treatments for Bulimia Nervosa: A Review of Efficacy and Engagement in Online Self-Help Treatments. Int. J. Environ. Res. Public Health, 20, 119. https://doi.org/10.3390/ijerph20010119
https://www.mdpi.com/1660-4601/20/1/119
https://guncel.tgv.org.tr/journal/68/pdf/100509.pd
